Zamczysko w Myślenicach – najnowsze badania naukowe
W Muzeum Niepodległości odbyło się spotkanie, podczas którego mgr Bolesław Zych (Instytut Archeologii UJ) oraz dr Łukasz Malinowski (Dyrektor MNM) zaprezentowali wyniki najnowszych badań naukowych prowadzonych w ruinach zamku w Myślenicach, położonego na zboczu góry Uklejna, w okresie od kwietnia do czerwca 2025 roku. Prace digitalizacyjne realizowano pod kierunkiem prof. dr hab. Radosława Palonki.
W fazie początkowej badań wykorzystano metody bezinwazyjne fotogrametrię lotniczą (przy pomocy drona), skanowanie laserowe 3D oraz fotografię cyfrową. Z ich pomocą stworzono modele 2D i 3D ruin, dzięki którym możliwe było zrekonstruowanie geometrii części murów i przybliżonego kształtu wieży. Ustalono, że wieża najprawdopodobniej typu obronnego miała średnicę wewnętrzną ok. 10 metrów, a grubość murów dochodziła do około 4,3 metra. Według badaczy i dyrekcji muzeum, mogła to być „wieża ostatniej obrony”, znana w praktykach zamkowych średniowiecza w krajach Europy Środkowej. Na wzgórzu musiały istnieć inne budowle, jak fragmenty murów obronnych, wały ziemne, drewniane palisady oraz fosa choć ich przebieg wymaga dalszych badań. Podczas spotkania podkreślono, iż obecna faza badawcza służy głównie inwentaryzacji i analizie zachowanych struktur dopiero kolejne etapy, obejmujące wykopaliska i metody geofizyczne, pozwolą na dokładniejsze ustalenie rozmieszczenia fundamentów i reliktów zabudowań.
Dyrektor Muzeum Niepodległości, dr Łukasz Malinowski, zapowiedział, że projekt potrwa wiele lat niemożliwe jest przeprowadzenie całości badań w jednym sezonie. Jego wizją jest stworzenie edukacyjnej ścieżki, dzięki której zwiedzający mogliby zobaczyć rekonstrukcję układu zamku: wejścia, fosy, wały, rozmieszczenie budynków. Po stronie władz lokalnych (w tym burmistrza Jarosława Szlachetki) zadeklarowano chęć wsparcia procesu zarówno finansowego, jak i organizacyjnego oraz współpracy z instytucjami ochrony zabytków i środowiska. Podkreślono, że choć drogę do pełnej rekonstrukcji wiedzy o „zamczysku” czeka wiele trudnych etapów, nie zamierza się rezygnować z kolejnych badań.
Ruiny zlokalizowane na zboczach góry Uklejna wskazują, że centralną częścią warowni była okrągła wieża obronna, zaliczana do typu stołpów (zwanych też bergfried). Pierwsze wzmianki pisane o obiekcie pochodzą z 1342 roku wówczas w dokumencie wspomniano o komorze celnej przy trakcie handlowym z Krakowa na Węgry. Wieża, zbudowana z miejscowego kamienia, miała ponad 10 metrów średnicy i mury grube na ponad 4 metry. Prawdopodobnie to właśnie ona pełniła funkcję schronienia w razie zagrożenia, a wokół niej istniały enklawy obronne rów, palisada, wał ziemny.
W przeszłości, w latach 50. (dokładnie 1957) prowadzono tam archeologiczne prace, w trakcie których odnaleziono fragmenty naczyń, grotów i podkówek. Część tych artefaktów dziś eksponowana jest w muzeum. Legendarne opowieści dotyczące tuneli prowadzących do zamków w Dobczycach czy ukrytych skarbów podkreślają lokalny koloryt historii, choć pozostają raczej w domenie podań niż potwierdzonych faktów.
Info: UMIG Myślenice